BHXH Việt Nam: Quyết liệt chuyển đổi số lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm phục vụ

Trong bối cảnh thế giới có nhiều diễn biến phức tạp nhưng dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo toàn diện của Đảng và Nhà nước, đất nước ta đã đạt được nhiều kết quả quan trọng ở tất cả các lĩnh vực: kinh tế tiếp tục được phục hồi và phát triển, an sinh xã hội được đảm bảo, đời sống của nhân dân ổn định, từng bước được cải thiện. Để góp phần tạo nên bức tranh kinh tế xã hội tươi sáng đó, có sự đóng góp không nhỏ của công tác an sinh xã hội, mà hai trụ cột chính là chính sách BHXH và BHYT.

Triển khai toàn diện và đồng bộ

Công tác BHXH, BHYT đã huy động được sự vào cuộc mạnh mẽ của cả hệ thống chính trị từ Trung ương tới địa phương. Các tầng lớp nhân dân và người lao động (NLĐ) ngày càng nhận thức được tầm quan trọng và lợi ích, ý nghĩa thiết thực đem lại của chính sách BHXH, BHYT.

Ứng dụng BHXH số (VssID) mang lại nhiều tiện lợi cho người dân. Ảnh: TL

Với quyết tâm phấn đấu đạt mục tiêu BHXH, BHYT toàn dân, thời gian qua, song song với nỗ lực mở rộng lưới an sinh để ngày càng có nhiều người dân được đảm bảo cuộc sống và chăm sóc sức khoẻ từ các chính sách BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), chúng ta đã không ngừng hiện đại hoá công tác quản lý, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động gắn với tăng chất lượng phục vụ và chỉ số hài lòng của người dân đối với chính sách BHXH, BHYT. Theo đó, công tác chuyển đổi số, trọng tâm là Đề án số 06 của Chính phủ đã được triển khai quyết liệt ở lĩnh vực BHXH, BHYT và đem lại rất nhiều lợi ích, tiện ích cho người tham gia, thụ hưởng chính sách, được người dân, doanh nghiệp ghi nhận, hưởng ứng.

BHXH Việt Nam là cơ quan được Chính phủ giao chủ quản Cơ sở dữ liệu (CSDL) quốc gia về bảo hiểm theo Nghị định số 43/2021/NĐ-CP. Do đó, từ nền tảng công nghệ thông tin (CNTT) đã có, thời gian qua, BHXH Việt Nam đã ưu tiên tập trung làm giàu CSDL quốc gia về bảo hiểm; chủ động, phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa CSDL quốc gia về bảo hiểm với các CSDL quốc gia, CSDL chuyên ngành khác, tạo tiền đề quan trọng cho việc thúc đẩy các hoạt động nghiệp vụ trên môi trường số, cung cấp dịch vụ công (DVC) trực tuyến của Ngành nói riêng và thúc đẩy chuyển đổi số Quốc gia nói chung.

Thực hiện Đề án 06, BHXH Việt Nam là đơn vị đầu tiên đã kết nối thành công với CSDL quốc gia về dân cư ngay từ khi CSDL quốc gia về dân cư được đưa vào vận hành chính thức. Đến nay, Hệ thống của BHXH Việt Nam đã xác thực hơn 96,8 triệu thông tin nhân khẩu trong CSDL do BHXH Việt Nam quản lý với CSDL quốc gia về dân cư, trong đó có 86,9 triệu người đang tham gia, thụ hưởng BHXH, BHYT, BHTN, chiếm 97,8% tổng số người tham gia (không bao gồm lực lượng vũ trang, thân nhân quân đội). Việc đồng bộ, xác thực thông tin định danh của người tham gia, thụ hưởng chính sách BHXH, BHYT, BHTN với CSDL quốc gia về dân cư giúp chuẩn hóa dữ liệu giữa 02 CSDL quốc gia (dân cư và bảo hiểm), nâng cao tính chính xác của thông tin, dữ liệu, là tiền đề quan trọng để triển khai cung cấp các dịch vụ, tiện ích cho người tham gia, thụ hưởng chính sách BHXH, BHYT, BHTN trên nền CSDL quốc gia về dân cư.

Đặc biệt, nhằm giúp người tham gia, thụ hưởng thực hiện các thủ tục hành chính về BHXH, BHYT, BHTN nhanh chóng và thuận tiện, BHXH Việt Nam đã chủ động phối hợp với ngành Công an, ngành Y tế từ sớm, từ xa để triển khai việc: sử dụng thẻ Căn cước công dân (CCCD) gắn chip và ứng dụng định danh điện tử quốc gia (VneID) phục vụ người dân đi khám chữa bệnh (KCB) BHYT; liên thông dữ liệu khám sức khỏe lái xe, giấy chứng sinh, giấy báo tử từ cơ sở KCB, phối hợp triển khai sổ sức khỏe điện tử; ứng dụng công nghệ xác thực sinh trắc trên CCCD gắn chip tại cơ sở KCB BHYT và bộ phận "Một cửa" của cơ quan BHXH; triển khai cung cấp các DVC trực tuyến.

Phục vụ người dân hiệu quả, thiết thực

Công tác chuyển đổi số nói chung, thực hiện Đề án số 06 của Chính phủ nói riêng đã tạo ra nhiều bước ngoặt, mang lại lợi ích to lớn, thiết thực không chỉ đối với người dân, doanh nghiệp mà còn cả với các cơ quan quản lý Nhà nước ở lĩnh vực BHXH, BHYT trong việc nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động; phòng chống, kịp thời phát hiện và xử lý gian lận, trục lợi quỹ BHXH, BHYT.

Trong đó, với việc sử dụng thẻ CCCD gắn chip và ứng dụng định danh điện tử quốc gia (VNeID) phục vụ KCB BHYT: Đã có 100% cơ sở KCB BHYT triển khai KCB BHYT bằng CCCD gắn chip, với trên 92 triệu lượt tra cứu thông tin thẻ BHYT bằng CCCD gắn chíp phục vụ làm thủ tục KCB BHYT. Việc triển khai KCB BHYT bằng CCCD đã giúp đơn giản hóa giấy tờ, tiết kiệm thời gian cho người bệnh và nhân viên y tế khi làm thủ tục KCB BHYT. Cơ quan BHXH cũng giảm bớt chi phí in ấn thẻ BHYT, tăng tính chính xác và đồng bộ thông tin.

Thí điểm ứng dụng công nghệ xác thực sinh trắc trên CCCD gắn chip tại cơ sở KCB BHYT và Bộ phận "Một cửa" của cơ quan BHXH trong tiếp nhận hồ sơ, trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính. Với việc triển khai này, không chỉ giúp đơn giản hóa giấy tờ, mà còn giúp giảm thời gian làm thủ tục KCB BHYT (trước đây làm thủ tục đăng ký KCB BHYT có thể mất 10 phút đến vài tiếng đồng hồ, song nay chỉ cần xác thực tại máy với quãng thời gian chỉ 6-15 giây/bệnh nhân); giảm số lượng nhân viên y tế phải trực tại bộ phận tiếp đón; khắc phục tình trạng mượn thẻ BHYT.

Công tác chuyển đổi số, trọng tâm là Đề án số 06 của Chính phủ đã được triển khai quyết liệt ở lĩnh vực BHXH, BHYT và đem lại rất nhiều lợi ích. Ảnh: TL

Ngoài các lợi ích tương tự như trong công khác KCB BHYT, việc triển khai ứng dụng xác thực sinh trắc trong tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính còn giúp cơ quan BHXH: đảm bảo xác thực được thẻ CCCD thật/giả, xác thực danh tính của người dân khi đến nộp và giải quyết hồ sơ (nhất là các hồ sơ đề nghị cấp lại sổ BHXH, đề nghị giải quyết hưởng BHXH một lần có số tiền chi trả tương đối lớn...); phát hiện kịp thời và hạn chế tình trạng gian lận, giả mạo giấy tờ tùy thân để trục lợi quỹ BHXH, BHYT. Đồng thời, giúp nâng cao tính chính xác và năng lực quản lý dựa trên dữ liệu; tạo điều kiện tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra trên môi trường điện tử; hạn chế gian lận, trục lợi... Qua đó, giúp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, đảm bảo tốt hơn quyền lợi của người tham gia BHYT.

Cùng sự phối hợp, hỗ trợ của Bộ Công an, BHXH Việt Nam đã kết nối kỹ thuật, triển khai sử dụng tài khoản định danh điện tử quốc gia do Bộ Công an cấp (tài khoản VNeID) để đăng nhập và sử dụng ứng dụng VssID - BHXH số của ngành BHXH Việt Nam (triển khai từ tháng 10/2023). Theo thống kê trên hệ thống của BHXH Việt Nam, đến nay đã có hơn 10 triệu lượt sử dụng tài khoản VNeID để đăng nhập ứng dụng VssID - BHXH số (trung bình mỗi tháng khoảng 1,3 triệu lượt). Việc triển khai này của BHXH Việt Nam đã giúp người dân có thêm lựa chọn sử dụng tài khoản khi có nhu cầu khai thác thông tin, sử dụng thẻ BHYT, thực hiện các DVC trực tuyến dành cho cá nhân trên ứng dụng VssID. Đồng thời, thể hiện sự sẵn sàng của Ngành cho việc triển khai sử dụng thống nhất tài khoản định danh điện tử trong thực hiện DVC trực tuyến từ ngày 01/7/2024 theo quy định tại Nghị định số 59/2022/NĐ-CP về định danh và xác thực điện tử.

Nhiều năm liên tiếp, Bộ Thông tin và Truyền thông đánh giá BHXH Việt Nam là cơ quan triển khai hiệu quả ứng dụng CNTT, DVC trực tuyến. Hưởng lợi từ kết quả nổi bật này, người dân có thể sử dụng các DVC trực tuyến về BHXH, BHYT như: Đăng ký tham gia đóng BHXH tự nguyện; Đăng ký đóng, cấp thẻ BHYT đối với người chỉ tham gia BHYT; Giải quyết hưởng BHXH một lần; Giải quyết hưởng trợ cấp thất nghiệp; 02 nhóm TTHC liên thông Đăng ký khai sinh - đăng ký thường trú - cấp thẻ BHYT cho trẻ em dưới 6 tuổi và Đăng ký khai tử - Xóa đăng ký thường trú - Hỗ trợ chi phí mai táng, Trợ cấp mai táng. Tính đến ngày 30/4/2024, toàn ngành BHXH Việt Nam đã tiếp nhận và xử lý hơn 1,4 triệu hồ sơ giao dịch các DVC trực tuyến nêu trên. Thông qua giao dịch trực tuyến, người dân, doanh nghiệp không cần phải trực tiếp đến cơ quan BHXH, nhờ đó tiết kiệm được rất nhiều thời gian, công sức đi lại và còn có thể chủ động theo dõi được quá trình, kết quả giải quyết hồ sơ, đảm bảo công khai, minh bạch.

Để đẩy mạnh cung cấp  nhóm tiện ích phục vụ “công dân số”, BHXH Việt Nam đã triển khai cung cấp bản điện tử của sổ BHXH và thẻ BHYT cho người dân khi tham gia BHXH, BHYT, BHTN tại Quyết định số 490/QĐ-BHXH.

Bên cạnh đó, BHXH Việt Nam nỗ lực thực hiện các giải pháp để đẩy mạnh chi trả các chế độ bảo hiểm không dùng tiền mặt. Đến nay, có khoảng 64% số người hưởng nhận các chế độ BHXH, trợ cấp thất nghiệp qua tài khoản cá nhân tại khu vực đô thị, tăng khoảng 3% so với năm 2022. Ngày 22/3/2024, BHXH Việt Nam và Bộ Công an đã thống nhất ban hành quy trình phối hợp triển khai thực hiện phát triển thanh toán không dùng tiền mặt trong công tác chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH trên nền tảng CSDL quốc gia về dân cư nhằm vận động, tuyên truyền người dân nhận lương hưu, trợ cấp BHXH qua phương thức thanh toán không dùng tiền mặt, kết hợp xác minh, làm sạch dữ liệu người hưởng. BHXH Việt Nam đã có công văn 885/BHXH-TCKT ngày 02/04/2024 gửi BHXH các tỉnh thành phố để hướng dẫn thực hiện quy trình phối hợp này, đồng thời chuyển dữ liệu theo quy trình để Tổ Công tác Chính phủ chỉ đạo các Tổ công tác địa phương triển khai.

Có thể khẳng định, với việc thực hiện đồng bộ, toàn diện các giải pháp trong ứng dụng CNTT, đẩy mạnh việc chuyển đổi số, đặc biệt là thực hiện Đề án số 06 của Chính phủ đã tối ưu hóa việc sử dụng, khai thác CSDL của Ngành để phục vụ người dân, doanh nghiệp; giải quyết, chi trả chế độ, chính sách kịp thời, nhanh chóng, chính xác; nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát quản lý, sử dụng quỹ, phòng chống gian lận, trục lợi quỹ BHXH, BHYT… để đạt mục tiêu cuối cùng là đem lại các lợi ích, tiện ích tốt nhất cho người dân, doanh nghiệp./.

Mạnh Hiệp